FOTOGRAFIA KRAJOZNAWCZA - DEFINICJA

Fotografia krajoznawcza - treść, cele i zadania

Fotografia krajoznawcza stanowi najobszerniejszą i najbogatszą część sztuki fotograficznej,a śmiem twierdzić, że i najpożyteczniejszą pod względem społecznym. Treścią jej jest fotograficzne zobrazowanie kraju, jego mieszkańców i dzieł rąk ludzkich. Odnosi się to zarówno do doby obecnej jak i do przeszłości, historii naszego kraju. Zadania, jakie ma do spełnienia to: po pierwsze - nauczać, a więc być zgodną z rzeczywistością, czyli dokumentalną, a po drugie - cieszyć oko pięknością formy, mobilizować swoją treścią, więc być fotografią artystyczną. Zapamiętajmy więc: dokumentalność i estetyka to dwa elementy fotografii krajoznawczej.

Dawniej często spotykało się pod mianem fotografii krajoznawczej szpetne zdjęcia dokumentalne, źle skomponowane, fatalnie oświetlone; bywało też odwrotnie - na wystawach oglądano piękne w formie obrazy, pozbawione wszelkiej treści. Dziś fotografii krajoznawczej stawiamy poważne wymagania: nie ujmując znaczenia estetyki zdjęcia, owszem podkreślając ją, domagamy się równocześnie wydobycia treści i myśli tematu jako składnika dominującego.

Trudno oddzielić fotografię krajoznawczą od turystyki. Właściwie dziś jedno bez drugiego jest nie do pomyślenia.

Turystyka*) w dzisiejszym zrozumieniu, jest to pobyt lub wędrówka
człowieka poza miejscem stałego zamieszkania, nie w celach
zarobkowych, a mając na celu wypoczynek, poprawę zdrowia, zetknięcie
się z przyrodą, oraz zwiedzenie kraju i poznawanie narodu i jego
dorobku kulturalnego, gospodarczego itp.

Turystyka to krajoznawstwo i sport równocześnie. Przynosi ona w efekcie podniesienie osobistej wiedzy oraz poziomu kulturalnego i poprawę zdrowia. (...)

Szerokiej popularyzacji turystyki służy w pierwszym rzędzie fotografia krajoznawcza. Bez względu na to, czy aparat znajduje się w ręku amatora, czy zawodowca, może oddziaływać wychowawczo na masy, zachęcać je do zwiedzania interesujących okolic. Dla prawdziwie pięknej, a jednocześnie prawdziwej w treści fotografii, zawsze znajdzie się miejsce, nie tylko w ilustrowanej gazetce ściennej, ale i na wystawie fotograficznej, na ekranie przezrocza wyświetlanego w świetlicy zakładowej czy szkolnej.

Fotografia krajoznawcza nie ogranicza się więc tylko do rodzinnego albumu.

Poczesne miejsce zajmuje również w nauce na przykład geografii, geologii, architekturze, etnografii, rolnictwie; botanice itd., wzbogacając wartość każdej książki czy podręcznika.

Bez fotografii krajoznawczej trudno sobie wyobrazić wydawnictwa prasowe, jak gazety codzienne, tygodniki i periodyki, choć co prawda często fotografia traktowana jest przez nie w sposób nie odpowiedni i nie zawsze osiąga zamierzony cel.

Takie są w zarysie cele i zadania fotografii krajoznawczej. Ale płyną z niej jeszcze bezpośrednie korzyści osobiste dla amatora, o których warto pomówić.

Krajoznawstwo, jak mówiliśmy, to podniesienie własnego poziomu
kulturalnego. Każdy człowiek w mniejszym lub większym stopniu odczuwa
wewnętrzną potrzebę przekazania innym swoich przeżyć estetycznych w
formie artystycznej, ale niewielu ma możność wypowiedzenia się czy to
w malarstwie czy innej ze sztuk plastycznych. Fotografia potraktowana
poważnie, to jeden z dostępniejszych sposobów artystycznej wypowiedzi.
Jednakże, jak każda sztuka, fotografia, aby mogła dać odpowiednie
rezultaty, wymaga znacznego wkładu pracy i poważnych studiów. Dlatego
wśród wielu rodzajów fotografii krajoznawczej, warto wybrać jeden,
najlepiej nam odpowiadający i jemu początkowo jedynie się poświęcić. I
jeszcze kilka słów o historii fotografii krajoznawcze lub turystycznej
(te dwie nazwy konkurują obecnie ze sobą, na oznaczenie tej samej
treści).

-------------------------------------------------------------------------------
*) Ruch, który dziś nazywamy turystyką, zwany dawniej podróżnictwem, znany był od bardzo dawna. Można o tym sądzić z licznych wykopalisk gospod i domów zajezdnych. Grecy mają o podróżnictwie dzieła pisane, jak np. Herodota z V i VI w. p.n.e., lub Pauzaniasza, którego nazwano ojcem literatury krajoznawczej. Ruch ten stopniowo wzrasta w wiekach średnich, aż wraz z wielkimi odkryciami geograficznymi budzi się chęć poznania świata w coraz szerszych masach ludności. Dzieła podróżnicze, o treści mocno zabarwionej fantazją, ilustrowane były początkowo
drzeworytami, potem szkicami również z rzeczywistością nie wielemającymi wspólnego. Odkrycie fotografii przyniosło w tym względzie możliwości ogromne.

Biblioteka Fotoamatora Nr 2

Edward Falkowski Fotografia Krajoznawcza

Filmowa Agencja Wydawnicza Warszawa 1954
-------------------------------------------------------------------------------

FOTOGRAFIA KRAJOZNAWCZA, to wiedza o kraju ojczystym, lub regionie
geograficznym, historycznym, etnograficznym, przyrodniczym; która jest
zbierana, rejestrowana, dokumentowana metodami i technikami
stosowanymi w fotografii; archiwizowana i przechowywana w postaci:
negatywów, diapozytywów, odbitek (kopii) pozytywowych na materiałach
światłoczułych nieprzezroczystych lub przezroczystych, oraz w postaci
wydruków (albumów fotograficznych, plansz dekoracyjnych,
propagandowych, plakatów, pocztówek, ilustracji).

(Definicja ustalona w wyniku dyskusji przeprowadzonej podczas
Centralnego Pleneru Szkoleniowego Aktywu FK w Woli Michowej w Bieszczadach w dniach 20 - 22 października 2000 r., w którym uczestniczyli: KFK ZG PTTK, członkowie Forum FK, słuchacze Wydz.
Fotografii PPSKAK i B w Krośnie oraz aktyw Fotoklubu ,,Zamek" ze
Szczecina. Prowadzący dyskusję kol. Stanisław Orłowski wiceprzewodniczący KFK ZG PTTK).

=======================

Od początku tworzenia się ruchu krajoznawczego fotografia krajoznawcza
jest z nim organicznie związana. Twórcy krajoznawstwa rozumieli i
doceniali jej znaczenie w poznawaniu kraju ojczystego, gromadzenia
wszelkich wiadomości o nim, archiwizowania ich i popularyzowania. W
okresie zaborów, krajoznawstwo dzięki m.in. fotografii krajoznawczej,
przyczyniło się do umacniania polskości i poczucia więzi narodowej.

Powstałe w 1906 r. Polskie Towarzystwo Krajoznawcze nieomal
natychmiast, bo w 1907 r. powołuje ,,sekcję wystawienniczą",
przekształconą następnie w sekcję fotograficzną. Aleksander Janowski,
organizator PTK, czołowa postać krajoznawstwa polskiego tak widział
cele i zadania fotografii krajoznawczej: Giną ślady dawnej kultury,
zaszczytny obowiązek ratowania spada tutaj na amatora-fotografa. Ze
swoim aparatem może on dotrzeć wszędzie (...).On to właśnie może i
powinien gromadzić te szczątki, z których przyszły uczony odtwarzać
będzie życie.

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Powyższe artykuły pochodzą z oficjalnej strony Komisji Fotografii
Krajoznawczej ZG PTTK